Tarihin İlk Genetik Mühendisleri

“Evcileştirme türümüz dışında bir canlıyla (-sözüm ona!) bağ kurmaktır. Ama insan bu bağı kurarken evcileştirdiği canlıları genellikle kendine mahkûm ederek devşirmiştir. İlişkilerini başlangıçta muhtemelen sevgiye dayalı kurmuştur insan. Hayvanlar çocukların oyun arkadaşı oluyor, çöpçü görevi görüyor, ya da insanın gecelerin ayazıyla başa çıkabilmesini sağlamak üzere sıcak su torbası yerine geçiyor. Buradan yalnız ilişki olasılığı değil, gereksinmesi de doğar, çünkü hayvanların insana alıştırılmasının evcilleştirilmeyle sonuçlanması, özellikle av sırasında, insanlarla kurt arasında kurulmuş olan eski arkadaşlığı tamamlamasından ötürüdür.

İnsana alıştırılmış, başka bir deyişle insana içlidışlı olmuş bir hayvan, insan tarafından seçilmedikçe evcileştirilmez. Çünkü evcilleştirme, insanın denetiminde yaşayıp üreyen hayvanın durumudur.

Tarımın arkasından, neolitik kültür devri içinde insanoğlunun gerçekleştirdiği ikinci büyük devrim büyük ve küçükbaş hayvanların evcilleştirilmesi oldu. Tarımda olduğu gibi hayvan evcilleştirmesinde de, yıl boyu yaşanılan sürekli köylerin kurulması gerekiyordu. Bu sayede köy çevresinde dolaşan yabanıl hayvanlar devamlı gözlenebiliyor, bunların beslenme alışkanlıkları, davranış örüntüleri ve üreme döngüleri daha yakından izleniyordu. Koyun ve keçi, yabani olarak yaşadığı Ortadoğu ve Mezopotamya’da insanlar tarafından ilk olarak evcilleştirilen otçul hayvanlardır. Koyun, keçi, domuz ve sığır Yakındoğu tarımcı köy topluluklarının alternatif besin kaynaklarıydı. Böylece, insan gün boyu av peşinde koşmaktan da büyük ölçüde kurtulmuştu. Avcılar hayvan sürülerini belirli süre denetimleri altında tutmuş ve onlara topladıkları yabani bitkileri ve orakla biçtikleri tahıllarla beslemişlerdir. Koyun, Milattan 9000 yıl önce evcilleştirilmiş ilk otçul hayvan olarak bilinmektedir. Koyun ve keçi proto-Neolitik insanlar tarafından; sığır ve domuz ise daha sonra evcilleştirilmiştir. Hayvanların ilk olarak etinden ve derisinden; uysallaştırıldıktan sonra sütünden ve sonunda da yük ve binek hayvanı olarak gücünden yararlanılmıştır. Doğal ortamlarda yaşaması olanaksız olan; fakat insanlar için yararlı bazı özellikleri veren mutasyonlar, seçilerek alınmış ve evcilleştirme için kullanılmıştır. Örneğin uslu davranışlara, parlak renkli posta ve uzun kıllara sahip bireyler özellikle seçilerek üretilmişlerdir.

Bu bağlamda Mezopotamya halkları ilk olarak doğal yollarla bu seçimi ve ayıklamayı gerçekleştirirken tarihin ilk genetik mühendisleridirler…